E-ticaret pratiklerinin sosyal medya ile aynı potada kusursuzca eritilmesiyle ortaya çıkan s-ticaret yani sosyal ticaret, aslında 2005’li yılların ikinci yarısından itibaren hayatımıza yavaş yavaş dahil olmaya başladı. Facebook ve sonrasında Instagram’ın ortaya çıkışıyla beraber hız kazanan s-ticaret, Z kuşağının alışveriş dünyasında söz sahibi haline gelmesiyle beraber de kendine sağlam bir yer edindi. Gelin o halde e-ticaretin tahtını sallayan s-ticaretin detaylarını her beraber keşfedelim.
Pazarlama dünyası beklenti, ihtiyaç ve farklı dinamikler ışığında değişim gösteren yaşam pratiklerine bağlı olarak başka hiçbir sektörde görülmeyecek derecede büyük bir hızla değişiyor. Öyle ki kimi zaman biz daha birine tam adapte olamamışken bir diğer trend sektöre yön vermeye başlıyor. Bu trendlerden biri de aslında 2005’li yılların ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ama kısa sürede hepimizi çekim alanına dahil eden s-ticaret. Aslında s-ticaret kavramının bu denli gelişeceğini ve toplumun büyük bir kısmını etkisi altına alarak alışveriş ritüellerini bu denli dönüştüreceğine pek kimse ihtimal vermiyordu. Zira pazarlama profesyonellerinin de deyimiyle e-ticaret kavramı bile yaşamımızda daha yeni yeni kendisine sağlam bir yer ediniyordu. Ama teknolojinin her geçen gün yeni ürün ve hizmetleri yaşamımıza dahil etmesiyle beraber özellikle de internet ve akıllı telefonların toplumun büyük bir kısmı tarafından erişebilir hale gelmesiyle s-ticaret de kendinden beklenmeyecek bir hızla yaşamımıza dahil oldu ve alışveriş rutinlerimizi değiştirdi. Hatta öyle ki e-ticaretin alternatifi haline gelmeye başladı. Yapılan araştırmalar da bu tezi doğrular nitelikte. KPMG Türkiye’nin yaptığı araştırma perakendede sosyal ticaret çağının başladığına işaret ediyor.
Z kuşağıyla beraber güç kazanan s-ticaret!
Dijital çağın yükselen alışveriş trendi olarak adından her geçen gün daha fazla bahsettiren S-ticaretin yani sosyal ticaretin Z kuşağının da oyuna dahil olmasıyla beraber perakendede yıkıcı etkiye sahip olacağı ifade ediliyor. Sosyal ağlar vasıtasıyla gerçekleştirilen e-ticaret işlemleri ile sosyal ağların e-ticaret üzerinden tüketicilerin satın alma kararlarına etkisini kapsayan sosyal ticaret, pazarlama profesyonelleri tarafından her geçen gün daha fazla tercih edilir hale geliyor. Çünkü pratik, hızlı ve tüketiciyle etkileşimi doğrudan. Ayrıca tüketiciler sosyal ağlar vasıtasıyla yaptıkları satın alma işlemini de güvenli buluyorlar. KPMG tarafından yapılan Sosyal Ticaret Eğilimleri araştırması tüketicilerin yüzde 74’ü satın alma kararlarında sosyal ağlara güvendiğini ortaya koyuyor. Yine aynı araştırmaya göre sosyal ağlar özellikle genç tüketiciler üzerinde etkili oluyor. 16-24 yaş arası sosyal ağ kullanıcılarının yüzde 25’i, 25-34 yaş arası kullanıcıların ise yüzde 23’ü bir markanın/ürünün sosyal medyada beğenildiğini ya da desteklendiğini görmenin kendilerini satın almaya teşvik ettiğini belirtiyor.
Online alışverişin bu denli bir hızla alışveriş dünyasına dahil olup sektörün dönüşümünde ciddi bir rol oynamasında Y ve Z kuşağı yadsınamaz bir role sahip. Çünkü bu kuşaklar tamamen sanal dünyanın çevrelediği bir hayata merhaba dediler. Hal böyle olunca sosyalleşme kavramları da yine sanal dünya üzerinden şekillendi. Facebook, Instagram, Twitter… Bu kuşakların sosyalleştiği platformlar oldu. Milyonlarca kullanıcıya sahip bu platformlara her geçen gün yenileri eklendi. We Are Social Digital Report Nisan 2021 raporuna göre Ocak ayı itibarıyla aktif 2,7 milyar kullanıcı sayısıyla Facebook ilk sırada yer alıyor. Onu 2,3 milyar kullanıcıyla YouTube, 2 milyar kullanıcıyla WhatsApp, 1,3 milyar kullanıcıyla Instagram, 1.2 milyar kullanıcıyla Wechat, 732 milyon ile TikTok izliyor.
Perakende markalarının yüzde 91’i ise potansiyel müşterilerine daha kolay ulaşabilmek adına pazarlama faaliyetlerinde en az 2 sosyal platformun yardımına başvuruyor. Dünyada sosyal ticaretin toplam büyüklüğü 2016 yılında 50 milyar dolara çıktı. Technavio’nun Küresel Sosyal Ticaret Pazarı 2017-2021 raporuna göre 2021 yılı itibarıyla bu rakamın yaklaşık 166 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor.
Sosyal ticaretin avantajları nelerdir?
Sosyal ticarette potansiyel müşterilerinizle birebir bir etkileşim içerisinde olma şansınız vardır. Bu sayede de ürün ve hizmetlerinizle ilgili anlık geri bildirim alma şansına erişirsiniz. Sosyal ticaret ile e-ticaret alanlarının entegrasyonu sayesinde müşteri portföyünüzü derinlemesine analiz edebilirsiniz. Elde ettiğiniz verileri ürün ve hizmet kalitesini artırmada, çeşitlendirmede kullanabilirsiniz. Fakat s-ticaretin e-ticaret ile arasındaki en büyük fark, işletmeniz için bir internet sitesine ve bunun için bir altyapı hizmetine ihtiyacınızın olmaması. Domain almak, server kirası ödemek zorunda kalmadan yoğun kullanıcı trafiğine sahip, dünyanın dört bir yanından erişimin olduğu uygulamalarla işletmenizi yönetip, potansiyel müşterilerle bir araya kolayca gelirsiniz.
Popüler s-ticaret platformları
Instagram
KPMG’nin “2017 Sosyal Ticaret Eğilimleri” Araştırması’na göre Türkiye’de en çok s-ticaretin yapıldığı platform %71 ile Instagram. Aslında Facebook’a ait olan Instagram bu özelliğini de tüketicilerin yararına kullananlardan. Nasıl mı? Örneğin Facebook üzerinde bir mağaza oluşturmanız halinde aslında Instagram için de harekete geçmiş oluyorsunuz. Tabii bunun için Instagram’da da bir işletme hesabınızın olması şart. Bir işletme hesabı oluşturduktan sonra yapacağınız şey ise ayarlar kısmından Facebook’a bağlamak. Aynı zamanda Facebook Reklam Yöneticisi ayarlarını kullanarak Instagram hesabınızın Facebook ile senkronize çalışmasını sağlayabiliyorsunuz. Instagram’da satış yaparken ürün kataloglarını resmi hesabınıza entegre edebiliyor ve ürün ile ilgili fiyat da dahil olmak üzere açıklamalarda bulunup kendi web sitenize ya da Whatsapp hattınıza yönlendiren bir linkle birlikte kullanıcılara sunabiliyorsunuz. Bu hem tüketici hem de sizin için konfor ve hız anlamına geliyor.
Facebook
Tüm sosyal medya platformları arasında en çok kullanıcı sayısına sahip olan Facebook geliştirdiği Facebook Business modülü sayesinde dünyanın farklı coğrafyalarında bulunan potansiyel müşterilerle ürün ve hizmetlerinizi kolayca buluşturmanıza olanak sağlıyor. Tam da bu noktada sosyal ticaret kavramının karşılık bulduğu ilk mecralardan birinin Facebook olduğunu söylemekte fayda var. Facebook Business sayesinde yapabilecekleriniz satışla sınırlı değil. Business Manager Overview uzantısı sayesinde de işletmenize ve potansiyel müşterilere ilişkin elde edilen verileri hizmetinize sunarak son derece başarılı pazarlama stratejilerine imza atmanıza da ön ayak oluyor. Özellikle pandemi döneminde sosyal medya üzerinden yapılan alışverişin gözle görülür bir şekilde artmasına bağlı olarak geçtiğimiz yıl mayıs ayında yeni alışveriş uygulaması olarak devreye alınan Facebook Shops alışverişe yeni bir soluk katacak gibi görünüyor. İşletmelerin ücretsiz bir şekilde online mağazalar açmasına ve özelleştirilebilir koleksiyonlar ile öne çıkan ürünlerini bu sanal mağazalar üzerinden hem Facebook hem Instagram'da potansiyel tüketicilerle buluşturmasına olanak sağlayan Facebook Shops, Messenger ve Instagram üzerinden de satış imkanı sunuyor.
Google
Google yıllardır hem tüketicilere hem de işletmelere büyük bir kolaylık sağlayan oldukça kolay bir alışveriş deneyimi sunuyor. Tüketiciler satın almak istedikleri ürünü Google’da arattıklarında o ürünü satan sitelere direkt yönlendirme yapan reklamlarla karşılaşıyor. Buraya tıkladığınızda hızla siteye gidip oradan satış işlemini gerçekleştirebiliyorsunuz. Satıcı tarafından Google Merchant Center’a görselleri ve açıklama bilgileriyle birlikte yüklenen ürünler Google alışveriş sayfalarında yer alıyor.
Shopify
Instagram, Twitter, ve Facebook gibi sosyal medya platformlarına da entegre edilebilen Shopify, dijital işletmelere ürün ve hizmetlerini potansiyel tüketicilerle buluşturma imkanı sağlayan bir diğer uygulama. Bulut tabanlı bir servis olması nedeniyle tüm tarayıcılardan ve cihazlardan ulaşılabilme özelliğine sahip olan Shopify, online mağaza işletme sürecini basitleştirmek için ödemeler, pazarlama, tasarım, nakliye gibi birçok hizmeti bir arada sunuyor. Her ne kadar belli bir ücret karşılığında sitede yer alabiliyor olsanız da Shopify, müşterilere sunduğu 70’ten fazla ödeme seçeneği ile dijital işletmelerin daha fazla müşteri çekmesine olanak sağlıyor.
Bunların yanı sıra Snapchat, Twitter, Pirinterest, Fancy de sosyal ticaret platformları arasında önde gelenler arasında yer alıyor.