İnsanlığın geleceği için karbon ayak izinizi azaltmaya ne dersiniz?

İnsanoğlu içinde yaşadığı dünyaya geri döndürülemeyecek hasarlar bırakmaya son hızla devam ediyor. Hem bireysel hem de toplumsal olarak gerekli tedbirleri bir an önce almazsak bırakın çocuklarımıza güzel bir gelecek bırakmayı üzerinde yaşayacağımız bir dünyamız bile olmayacak. Peki, ama bireysel birtakım tedbirlerle çevreye verdiğimiz zararı minimumda tutarak karbon ayak izimizi düşürmemiz mümkün mü? Elbette mümkün. İşte karşınızda karbon ayak izinizi minimuma indirmek için uygulayabileceğiniz yöntemler...
 
Sanayileşme, kentleşme, nüfus artışı, fosil yakıt kullanımı ve doğal kaynakların kontrolsüzce tüketilmesi karbon ayak izini artırarak küresel ısınmaya, iklim değişikliğine ve dolayısıyla da  doğal yaşamın yok olmasına yol açarak dünyanın sonun hızla gelmesine neden oluyor. Kısaca günlük faaliyetlerimiz sonucu doğaya bıraktığımız karbondioksit miktarı olarak tanımlayabileceğimiz ve her geçen gün düzenli bir biçimde artış gösteren karbon ayak izini bir takım bireysel tedbirler alarak da azaltmak mümkün. Nasıl mı? Yediğimiz yemekler, kullandığımız araçlar, tükettiğimiz enerji kaynakları, atıklarımızın yönetimi gibi eylemlerimiz sonucunda ortaya çıkan, üzerinde yaşadığımız dünyaya, doğal hayata ve haliyle de çevreye geri dönülemez bir şekilde zarar veren karbon ayak izimizi azaltmak için atabileceğimiz adımları sizler için derledik.

Karbon ayak izimizi neler artırır, neler azaltır?

• Karbon ayak izimizin artmasına neden olan pek çok faktör var. Fakat gıda tercihlerimiz, onların bizlere sunulma şekli, gıdaların yerelde üretilip üretilmemesi ve sebze/meyvelerin mevsiminde tüketilip tüketilmemesi bile karbon ayak izi üzerinde birebir etkili. Öncelikle işe tükettiğimiz her besinin üretilme aşamasında belli bir miktarda karbondioksitin doğaya salındığını bilerek başlayın. Besin tercihlerinizi de bu gerçek doğrultusunda yapın. Örneğin daha az et tüketmeye gayret edin. Çünkü hayvansal gıdalar tüketen birinin vejetaryen birine göre karbon ayak izi miktarı daha fazla. Zira büyükbaş ve küçükbaş hayvan üretim süresince kullanılan doğal kaynaklar ve enerji tüketim oranı oldukça yüksek bir karbon salımına neden oluyor. Kırmızı eti teneke ton balığı ve çiftlik somonu takip ediyor. Bu nedenle et tüketimini sınırlayıp daha ziyade sebze ile beslenmeniz halinde bile karbon ayak izinizin düşmesine katkıda bulunabilirsiniz.

• İthal gıda ürünlerden kaçınarak yerel ürünleri tercih etmek de son derece etkili. İthal ürünlerin sofranıza kadar kat ettiği yolun aynı zamanda yakıt ulaşımdan kaynaklı karbon ayak izinin artmasına neden olduğunu unutmayın.

• Gıdaları mevsiminde tüketmek de can alıcı öneme sahip zira mevsimi dışında üretilen her gıda ürünü yoğun kimyasal madde ve enerji tüketimine sebep olur. Bu ise karbon ayak izinin artmasına katkıda bulunur. İhtiyacınız kadar satın alıp tüketmek de alınacak bir diğer önlem.

• Satın aldığınız ürünlerin mümkün olduğunca az ambalajlı olmasına özen gösterin. Mesela koca bir paketin içinde küçük küçük paketlemiş kekler ya da bir paketin içinde tek tek paketlenmiş küp şeker ambalajının ve onların geri dönüşümü için harcanan malzeme ve enerjinin de karbon ayak izin artmasına katkıda bulunduğunu hafızanızın bir köşesine yerleştirin.  

• Ulaşım için tercih ettiğiniz araçlar ve bunların yakıt türleri karbon ayak izinin dramatik bir şekilde artmasına katkıda bulunan en önemli faktörlerden. Örneğin toplu taşıma yerine kendi arabanızla tüm ulaşım ihtiyaçlarınızı karşılarsanız yaratmış olduğunuz karbon izi de aynı oranda artıyor. Bu nedenle mümkün olduğunca toplu taşıma kullanın. Hatta gideceğimiz yer yakın ise bisikleti ya da hibrit araçlar gibi alternatifleri değerlendirmeye özen göstermeliyiz. Böylece yakıt tüketimine bağlı karbon salınımının da önüne geçmiş oluruz. Kullanılan yakıt türü nedeniyle karbon ayak izi miktarını en çok arttıran araçların başında uçaklar geldiğinden gerekmedikçe uçak yolculuğunu tercih etmemenizi de öneririz.

• Enerji kullanım alışkanlıklarınız da doğrudan ya da dolaylı bir şekilde bıraktığınız karbon ayak iziniz üzerinde birinci derecede etkilidir. Örneğin ev içerisinde kullanmadığınız cihazları mutlaka kapatın, fişten çekin. Tasarruflu ampulleri tercih edin, tam kapasite dolmadan çamaşır ve bulaşık makinelerinizi çalıştırmayın. İhtiyacınız olmayan elektronik ürünleri ve beyaz eşyaları almayın. Evin her odasında 1 televizyon olmak zorunda değil. Birden fazla mutfak robotuna da gerek yok. Temel ihtiyaçlarınıza karşılık gelecek miktarda elektronik alet ve mutfak eşyası kullanmak karbon ayak izinizi düşürmek için izleyebileceğiniz en etkili yollardan biri. Evinizde kullandığınız enerji türünü yenilenebilir enerji türlerinden seçmeniz de karbon aya izinizi minimuma indirmede son derece önemli.

• Atık yönetimini de doğru yapmak için izleyebileceğiniz yol belli. Öncelikle işe kâğıt, cam, ambalaj, şişe vb. atıklarınızı ayırarak başlayın. Ayırdığınız atıkları mutlaka geri dönüşüm kutularına atın. Organik atıkları kompostlaştırma da doğru bir seçenek olacaktır.

• Elinizden geldiğince yeşil alanları korumak ve hatta ağaç dikmek de karbon ayak izini azaltmada anahtar rol üstlenirler. Zira bitkiler ve ağaçlar, CO2’yi emmenin yanında insanların ve hayvanların ihtiyacı olan oksijeni sağlar. Bir ağacın her yıl ortalama 13 kilo karbondioksiti emdiğini söylersek durumun ciddiyeti daha iyi anlaşılır.

• Su kullanım oranımızı minimumda tutmak, evimizin yalıtımını ihmal etmemek, enerji verimli ürünlerden yana tercihimizi kullanmak da karbon ayak izini düşürmek için izleyeceğimiz yol haritasının aşamalarından olmalı.