Tüm dünyada kullanılıp doğaya bırakılan plastik atıkların miktarı o kadar arttı ki okyanusların içinde devasa plastik adalar oluşmaya başladı. Bu adalarda milyonlarca ton plastik birikmiş durumda. Peki bizler, yani dünyanın geleceğini düşünen insanlar ne yapabiliriz? Doğaya verilen zararın önüne geçebilmek için öncelikle plastiğe alternatif ürünler kullanabiliriz. İşte kolaylıkla hayatımıza katabileceğimiz sürdürülebilir ürünler…
Plastik ürünlerin doğaya bırakıldıktan ne kadar zaman sonra tamamen yok olduğunu biliyor musunuz? 10, 20, 50 ya da 100 yıl mı cevabınız? Ne yazık ki hayır! Doğrusu 1000 yıl. Evet, yanlış okumadınız; sokağa atılmış basit bir poşetin çözülmesi 1000 yıl sürüyor. Benzer biçimde plastik tabakların çözülmesi için 500 yıl, pet şişeler için 400 yıl gibi süreçler gerekiyor. Ne kadar acı bir gerçek değil mi?
Şimdi bu gerçeğin yıllar içinde doğurduğu sonuçlara biraz daha yakından bakalım… Tüm bu atıklara ne oluyor? Hiçbir şey. Yığınlar halinde büyüyerek doğa için büyük bir tehdit oluşturuyorlar. Şehirlerde, kasabalarda, denizlerde ve en son olarak döküldükleri okyanuslarda birikiyorlar, birikiyorlar, birikiyorlar… Devasa bir plastik yığını oluşturuyorlar.
Yedinci kıta mı! O da nedir?
Tüm dünyada kullanılarak doğaya bırakılan plastik atıkların miktarı her geçen gün artıyor. Bilimsel veriler, dünyadaki okyanuslarda beş ayrı yerde plastik yığınlarının oluştuğunu, bunların arasında en büyüğünün ise Pasifik Okyanusu’nun kuzeyinde yer aldığına işaret ediyor. Gün geçtikçe endişe verici biçimde genişleyen bu plastik adanın yüzölçümünü öğrenmeye hazır mısınız? 3,4 milyon metrekare! Bildiğimiz cennet adalarına hiç ama hiç benzemeyen bu yığın 1,8 trilyon plastik parçadan oluşuyor, ağırlığı ise 7 milyon ton. İşte bu alana “Yedinci Kıta” adı veriliyor. İnsanoğlunun oluşturduğu, dünyanın 7. kıtası.
Çare, farkındalık!
İçinizi kararttık biliyoruz ama şimdi bahsedeceğimiz çözümlere geçmeden durumun vahametini gözler önüne sermemek ya da hatırlatmamak olmazdı. Dünyanın geleceğini, çocukları, gençleri düşündüğümüzde umutsuzluğa kapılmamak mümkün değil. Ama elbette ki her sorun gibi bunun için de yapılabilecek şeyler, alınacak önlemler var. Günlük hayatımızda değiştirebileceğimiz birkaç alışkanlık, çok büyük değişimler yaratarak bu umutsuzluğa son verebilir.
Peki, ne yapabiliriz?.. Öncelikle doğaya verilen zararın önüne geçebilmek için plastiğe alternatif hangi ürünleri kullanabiliriz. Kolaylıkla hayatımıza katabileceğimiz sürdürülebilir ürünleri araştırdık…
1. Plastik poşet yerine bez çanta
Naylon poşetlerin kullanımının zararlarını artık hepimiz biliyoruz. Sadece marketlerde değil, yaptığımız birçok alışverişte ürünler plastik poşete konularak müşteriye teslim ediliyor. Türkiye’de 2019 yılında plastik poşetlerde ücret uygulaması başlatılarak bu konuda önemli bir adım atıldı. Böylelikle plastik poşet kullanımı büyük ölçüde azaldı Plastik poşetin yerine kullanılabilecek bez çantalar ise kısa zamanda benimsendi. Hafif ve taşıması kolay bez çantalar, aynı zamanda plastik poşetlerden çok daha estetik.
2. Yeniden kullanılabilir içecek şişeleri
Su, kahve, meyve suyu… Çoğu içecek tek kullanımlık plastik şişelerde tüketiliyor. Dünyanın nüfusu, tüketilen içeceklerin çokluğu ve çeşitliliği düşününce yeni bir kıtanın oluşmasına hiç şaşırmamak gerek. Ama bunun çok basit bir alternatifi var: termos bardaklar. Kişiye ait bu bardakları yıkayıp defalarca kullanmak mümkün. Su mataraları, çelik mug’lar, silikon kupalar gibi çok fazla seçenek mevcut. Hem böylelikle plastiğin insan sağlığı üzerindeki negatif etkisinden de bedenimizi uzak tutmuş oluyoruz.
3. Hem sağlıklı hem doğa dostu: yıkanabilir pipetler
Pipetler, küresel plastik kirliliğinin yaklaşık yüzde 8'ini oluşturuyor ve sahillerde kirliliğe yol açan plastik pipetlerin sayısının 8 milyardan fazla olduğu düşünülüyor. Su canlıları için büyük bir tehlike oluşturan pipetlerin kullanımını azaltmak büyük önem taşıyor. Plastik pipetler insan sağlığı için de tehdit oluşturuyor. Bazı araştırmalara göre, pipetlerdeki polipropilen, sıcaklık, UV ışıkları ve asidik ortamlarda sıvılara karışarak hormon düzenini bozabiliyor. Hem doğaya hem de canlı yaşamlarına zarar veren pipetler yerine ahşap ya da metal pipetler kullanarak bu büyük sorun karşısında küçük ama dev bir adım atmak mümkün!
4. Ahşap çatal, kaşık ve bıçak seti
Dışarıdan ısmarlanan yemeklerle birlikte gelen ya da iş yerinde ayaküstü yenen yemeklerde veya pikniklerde kolaylık olsun diye kullanılan plastik çatal, kaşık ya da bıçakların yerine daha sağlıklı bir alternatif mevcut: Ahşap malzemeden yapılanlar. Biraz yaşı olanlar hatırlar, eskiden ananelerimizin mutfaklarında ahşap malzemeler sıralı olurdu. Şimdi o eski günlere yeniden dönme zamanı. Ahşaptan üretilen çatal, kaşık ve bıçak gibi malzemeler artık çok daha çeşitli ve kolayca ulaşılabilir.
5. Yeni trend: buğday samanı kaseler
Buğday samanından yapılan doğa dostu ürünler son yıllarda oldukça popüler. Bu popülerliğin haklı birçok nedeni var. Öncelikle bu ürünler toksik bir madde bırakmıyor ve doğada kolayca ayrışabiliyor. Bu nedenle buğday samanı, kâğıt ve plastik ürünlere güçlü bir alternatif olarak gösteriliyor. Buğday samanından ürünleri ilk gördüğünüzde alışkın olmadığınız için güven duymayabilirsiniz ama hemen söyleyelim bu ürünler oldukça güvenli. Buğday samanı plastiğinden yapılan ürünleri hem mikrodalgada hem de dondurucuda gönül rahatlığıyla kullanmak mümkün.
6. Plastik değil, bambu diş fırçası kullanın
Bambunun faydalarını duymuşsunuzdur, saymakla bitmez. Dünyanın en hızlı büyüyen bu mucize bitkisi aynı zamanda antibakteriyel. Yetiştirilmesi sırasında gübreleme ve ilaçlamaya ihtiyaç duyulmuyor. Bambu diş fırçaları günden günde çok daha fazla kullanıcı tarafından ilgi görüyor. Bambu kullanımı, sadece sürdürülebilir yaklaşımı benimseyenler tarafından değil, ağız ve diş sağlığına önem verenler tarafından da tercih ediliyor. Belki sizin için de bambu bir diş fırçası edinmenin zamanı çoktan gelmiştir!
7. Doğal kumaşlarla mis gibi temizlik
Evleri, mekânları temizlemek için kullanılan temizlik araçlarının birçoğu plastikten üretiliyor. Uzun süre dayanmayan temizlik araçları, sıklıkla değiştiriliyor. Zorlu bir temizlik, plastik ovma fırçaları ile değil de doğal kumaşlarla yapıldığında da aynı etki alınabiliyor. Evinizde artık kullanılmayan, eskimiş bezler, kıyafetler ise bu iş için biçilmiş kaftan. Böylelikle hem ev ekonomisine hem de doğaya katkı sağlanabilir.