İnsanoğlu var olduğu günden bu yana ölümlülüğünü unutmak için midir bilinmez dünya üzerinde bir iz bırakma çabasında… Metrelerce uzunlukta binalar, tüneller, köprüler… Tüm bunlar bu dünyadan insanoğlu geçti demenin bir başka yolu belki de. Her biri birer mühendislik harikası olan o eserlere yakından bakalım.
Burj Khalifa / Dubai
Burj Khalifa, inşasına 21 Eylül 2004’te başlayıp 4 Ocak 2010’da tamamlanan dünyanın en yüksek gökdeleni. 828 metrelik yüksekliğe sahip ve 160 katı kullanılıyor. 330 bin metreküp beton 39 bin ton çelik kullanılarak yapılan binada 23 bin pencere bulunuyor. 150’inci kattan sonra geri kalan katlar çelik olarak yapılmış. Dünyada betonarme kütle üzerine çelik konstrüksiyonla devam edilen ilk bina olma özelliği taşıyor. Dünyanın en yüksekteki camisi (158. kat), saatte 64 km hızla dünyanın en hızlı ve en yükseğe çıkan asansörü, dünyanın en yüksek restoranı (122. kat) ve dünyanın en yüksek gece kulübü (144. kat) burada bulunuyor. Adrian Smith tarafından ismene çiçeğinden esinlenerek tasarlanan binanın rüzgâr yüklerini en aza indirmek için hiçbir cephesinin düz olarak tasarlanmadığını da belirtmeden geçmeyelim.
Manş Tüneli / İngiltere-Fransa
İngiltere ile Fransa’yı denizden birbirine bağlayan tünel, Fransa ve İngiltere ortak yapımı. Manş Denizi’nin tebeşir kayalarından meydana gelen tabanında kolayca tünel açılabileceğini düşünen bir Fransız mühendis, 1802’de Dover Boğazı’nda iki kıyıyı birleştiren bir tünelin yapılmasını teklif etti. 1880’li yılların başlarında tünelin yapımına başlandı fakat çeşitli nedenlerden dolayı birçok kez yapımı durduruldu. Manş Tüneli, 1986’da tekrar gündeme geldi. Projenin maliyeti Fransız ve İngiliz firmalarından meydana gelen bir şirketler birliği tarafından çok sayıda bankadan borç alınarak ve hisse senedi çıkarılarak karşılandı. 50.5 kilometre uzunluğunda olan ve 6 Mayıs 1994’te açılışı yapılan tünel, Dover ile Calais’yi birbirine bağlıyor.
Jiangzhou Bay Köprüsü / Çin
Çin’in Jiangzhaou körfezine inşa edilen köprü kompleksinin ana bölümü Quingdao ve Houngdao şehirlerini birbirlerine bağlıyor. Bağlantılarıyla birlikte uzunluğu 41 km’yi aşıyor. Su üzerinde dünyanın en uzunu olan köprü, 5,5 milyar sterline mal olup 2008 yılında açıldı. Yapımında 10 bin işçinin çalıştığı köprüde, 450 bin ton çelik 2,3 milyon metreküp beton kullanıldı.
Millau Viyadüğü / Fransa
Tarn Nehri’nin bulunduğu vadiden geçen ve Millau ile Güney Fransa’yı birbirine bağlayan kablo destekli bir asma köprü. İnşaat Mühendisi ve Mimar Norman Foster tarafından tasarlanan köprü dünyanın üzerinden taşıt geçen en yüksek köprüsü unvanına sahip. 343 metre yüksekliği ile Eyfel Kulesi’nden biraz daha yüksek ve Empire State Binası’ndan 37 metre daha kısa. Köprü saatte 225 km. hıza ulaşan rüzgâr hızına dayanıklı biçimde yapıldı. 14 Aralık 2004 günü açılış töreni gerçekleşen köprü iki gün sonra araç trafiğine açıldı. Köprünün kullanım süresi 120 yıl olarak hesaplandı.
Akashi Kaikyo Köprüsü / Japonya
Japonya’da, Kobe şehri ile Avaci adasını birbirine bağlayan, dünyanın en uzun asma köprüsü. 1991 metre uzunluğunda, en yüksek noktası 282.8 metre. Köprünün inşaatı 1988’de başladı. Yapımı 10 yıl sürdü ve 5 Nisan 1998’de trafiğe açıldı. Köprü 1990 metre olarak inşa edildi fakat 17 Ocak 1995’teki Kobe depreminden sonra 1 metre daha uzatılarak 1991 metreye çıkarıldı.
Panama Kanalı / Panama
Panama Kanalı için ilk girişim 1 Ocak 1881’de yapıldı. Orta Amerika’nın en güney ülkesi Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan su yoludur. İnşaat ABD tarafından tamamlanmış ve kanal 1914’te hizmete girmiştir. 77 km uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında, sıtma ve sarıhumma gibi hastalıklardan büyük toprak kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmıştır ve yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu süreçte hayatını kaybetmiştir. Açılışından 2002 yılına dek yaklaşık 800.000 geminin geçtiği tahmin edilen bu kanaldan yılda yaklaşık 14.000’den fazla gemi geçmekte ve taşınan yük miktarı 203 milyon tonu bulmaktadır. Panama Kanalı Güney Amerika ve Kuzey Amerika’yı birbirinden ayırır.
Trans-Sibirya Tren Yolu / Rusya
Dünyanın en uzun demiryolu hattı olan yolun yapımı 1891 yılında başlayıp 1916 yılında tamamlanmıştır. Uzunluğu tam 9 bin 289 kilometredir. Bu demiryolu sayesinde Sibirya ile Rusya'nın geri kalan geniş bölgesi arasında önemli bir ticaret ve ulaştırma hattı oluşturmuştur. Sibirya'nın yeraltı ve yerüstü kaynaklarının, özellikle tahılın diğer bölgelere aktarılmasına yardımcı olarak Rusya ekonomisine önemli bir kaynak yaratılmasına katkı sağlamıştır.
Uluslararası Uzay İstasyonu / Dünya yörüngesi
Dünyanın yörüngesinde bulunan insan yapımı en büyük başyapıt olan istasyon; temel olarak ikamet edilebilen bir bölüm, bilim modülleri, harici destekler ve güç üreten güneş panellerinden oluşuyor. Uluslararası Uzay İstasyonu, Amerikan Özgürlük İstasyonu ve Sovyet/Rusya Mir İstasyonu gibi iki eski uzay istasyonunun birleşmesinden meydana geliyor. İstasyon sürekli yeni modüller eklenerek büyümeye devam ediyor ve hatta bazen çıplak gözle bile görülebiliyor. Dünyadan yaklaşık 400 kilometre yukarıdaki yörüngede dönüyor.
Üç Boğaz Barajı / Çin
Çin'in Hubei eyaleti, Sandouping kasabası yakınlarında bulunan, Yangtze Nehri üzerine kurulmuş dev bir hidroelektrik barajıdır. Yılda 22 bin 500 MW (megawatt) elektrik üretimiyle şu anda dünyanın en büyük güç istasyonudur. Tesisin bir başka fonksiyonu nehrin devam eden bölümlerinde oluşabilecek selleri önlemektir. Buna rağmen, baraj önemli arkeolojik alanları sel basmasına ve 1,3 milyon insanın ikamet ettikleri yerleri değiştirmesine neden oldu.
Bailong Asansörü / Çin
Zhangjiajie National Forest Park’ta bir uçurumun yüzüne inşa edilen asansör, dünyanın en yüksek açık hava asansörüdür. 330 m tırmanan asansörün üç tarafında cam olan bir kabinde çıkış bir dakika sürer. Çift katlı asansörde tek seferde 50, günde 18.000 kişi taşınabiliyor. Yapılış amacı ise Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan Wulingyuan Kanyonu’nu daha iyi seyredilmesine yardımcı olmak. Hizmete açıldığı günden beri asansörün 5 milyon yabancı turisti taşıdığını da belirtmeden geçmeyelim.