25 Eylül 2021

Hoşgörünün mabedi: Hacı Bektaş Veli

Sevgi ve hoşgörüyü temel alan öğretisiyle Anadolu’nun değerli düşünürü Hacı Bektaş Veli’nin anısını taşıyan rotalar.

Anadolu’nun kadim gelenekleri çağlar boyunca kültürlere, halklara ve insanlığın duygu ve düşünce dünyasına şekil veren zenginliklerdir. Orta Anadolu’nun düşün ve kültür dünyasına mirası olan Bektaşilik de bunlardan biri. 13. yüzyılda yaşamış olan ve 2021 yılında ölümünün 750. yılı geride bırakılan düşünür Hacı Bektaş Veli’nin sevgi ve hoşgörüyü temel alan, dört kapı kırk makam esasınca ham kişilikten olgunluğa, kâmil insan olmaya doğru gidilen yolu benimseyen felsefesi de çağlar boyunca yol gösterici öğretilerden biri olmuştur.

Net olarak tarihi bilinemese de 13. yüzyıl başlarında dünyaya geldiği tahmin edilen Hacı Bektaş Veli, Anadolu Selçuklu Devleti’nin dağılma sürecinde yaşamış ve kendisinden sonra Bektaşilik öğretisi yaygınlıkla benimsenmiştir. Döneminde Orta Anadolu’da Nevşehir ile Kırşehir arasında, bugün Nevşehir il sınırları içinde yer alan Suluca Karahöyük bölgesine yerleşen ve burada yaşayan Hacı Bektaş Veli, dönemini ve bugünü de etkilemiş fikir dünyasıyla yıllar yılı anılagelmektedir.

Nevşehir’de Suluca Karahöyük bölgesinin yakınlarındaki yerleşim Hacı Bektaş ismini almıştır. Bu bölgede aynı zamanda Hacı Bektaş’ın anıt mezarı, adını taşıyan kültür merkezi ve arkeoloji müzesi de bulunmaktadır. Hacı Bektaş Veli’nin alçakgönüllülüğü, insan sevgisini, bilgeliği ve saygıyı toplumsal barışın esasları olarak gördüğü düşün dünyasına bir adım daha yaklaşmak için bu bölgeyi ziyaret etmek en doğru rotalardan biri olacaktır.  

Hacı Bektaş Veli Dergâhı
Hacı Bektaş ilçe merkezinde, belediye binasının karşısında konumlanan Hacı Bektaş Veli’nin anıt mezarı, çağlar öncesinde kendine has bir hümanizm anlayışı geliştirmiş olan Hacı Bektaş Veli’ye dair ziyaret edilebilecek ilk duraklar arasında yer alıyor. Hacı Bektaş Veli Türbesi olarak da bilinen bu yapı, zamanında dergâh olarak da kullanılan ve pek çok dönemde restorasyonlar geçirerek bugüne ulaşmış bir 13. yüzyıl yapısı. Nadar, Dergâh ve Hazret Avlusu olmak üzere 3 avludan oluşan yapı oldukça geniş bir alan kaplıyor. Avluların haricinde geçmişte farklı kullanım amaçlarına ayrılmış Aş Evi, Konuk Evi vb. odaları da ziyarete açık. Dönemi, Bektaşi anlayışını, doğduğu ve geliştiği yerde bir Anadolu kültürünü anlamak en güzel yöntemlerden biri olacaktır.

Hacı Bektaş Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
Bektaşiliğin doğduğu bu topraklarda tarihin ve kültürlerin somut hazinelerini keşfedebileceğiniz nokta ise Hacı Bektaş Arkeoloji ve Etnografya Müzesi. Yine Hacı Bektaş ilçe merkezinde, Atatürk Bulvarı’nda konumlanan müze 1988 yılında ziyarete açılmış. Karahöyük bölgesindeki kazılardan elde edilen tarihî nesnelerin sergilendiği müzede, mimari alanından bölgedeki taş işçiliğine dair bilgi-belge ve araç-gereçler, Eski Tunç Çağı’ndan Hitit, Frig, Pers ve Roma dönemlerine kadar uzanan geniş bir koleksiyon yer alıyor. Müzenin en önemli parçalarından biri ise bağcılık ve şarap tanrısı Dionysos’un, bolluk ve bereketi simgeleyen oğlu Priapos heykelcikleri. Çağlara ve medeniyetlere dair eşsiz örneklerin yer aldığı bu müze hem Hacı Bektaş ilçesinin hem de Anadolu coğrafyasının zenginliklerine tanıklık edebileceğiniz bir mekân.

Delikli Taş - Çilehane
Hacı Bektaş ilçe merkezine 3 km mesafede olan Delikli Taş, küçük bir mağara aslında. Fakat burası bölgede en sık ziyaret edilen yerlerden biri. Bunun sebebi ise Hac Bektaş Veli’nin bu mağarayı zaman zaman inzivaya çekilmek için bir mekân olarak kullanması.

Çilehane’nin hemen yakınında girişinde bulunan Ozanlar Yolu da bölgede görülmesi gerekenlerden. Bu yol üzerinde Alevi-Bektaşi geleneğinin unutulmaz ozanları Nesimi, Şah İsmail Hatai, Fuzuli, Virani, Yemini, Kul Himmet ve Pir Sultan Abdal’ın heykelleri yer alıyor. Ozanların yan yana sıralanmış heykellerinin sonunda ise Sivas katliamında hayatını kaybedenler anısına yapılmış Ozanlar Anıtı yer alıyor.

Delikli Taş bölgesinde, ülkemiz tarihinde önemi tartışmasız daha pek çok ozanın, şairin ve sanatçıların izine rastlamak mümkün. Nazım Hikmet Ran’ın heykeli, semah dönenleri tasvir eden heykel; İlhan Selçuk, Turhan Selçuk ve Fikret Otyam gibi isimlerin mezarları da bu bölgede bulunmaktadır. 

Hacı Bektaş ilçesi, Hacı Bektaş Veli’nin bugüne mirası olan muazzam kültürel ve felsefi derinliğe bir adım dahi yaklaşabilmek için en doğru adreslerden. İnsanı, sevgiyi, saygıyı, eşitliği düşüncesinin temellerine işlemiş bir Anadolu düşünürünün memleketini keşfetmeyi ihmal etmeyin. “Her ne ararsan kendinde ara” sözü de keşfiniz boyunca yüzünüze bir tebessüm bıraksın.