Avrupa’da yapay Güneş tutulması gerçekleştirildi

Avrupa’da gerçekleştirilen yapay Güneş tutulması Güneş’e dair yeni bir bakış sundu. Proba-3 görevi, Güneş’in koronasına dair ilk görüntülerini sunmuş olabilir.

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) öncülüğünde geliştirilen Proba-3 görevi kapsamında, iki uydu kullanılarak yapay bir Güneş tutulması başarıyla gerçekleştirildi. Bu gelişme, Güneş’in dış atmosferi olan ve normalde yalnızca tam Güneş tutulmalarında gözlemlenebilen korona tabakasına dair bilim insanlarına yeni ve sürekli bir gözlem imkânı sundu.

Geçtiğimiz yıl Hindistan’daki Satish Dhawan Uzay Merkezi’nden fırlatılan Proba-3 misyonu, Dünya çevresinde 150 metre mesafeyle eş zamanlı hareket eden iki uydudan oluşuyor. 

Bu iki uydu, Dünya yörüngesinde 150 metre mesafeyle birlikte hareket ediyor. Bu uydulardan biri olan Occulter, Dünya’daki bir Güneş tutulmasında Ay’ın üstlendiği rolü üstleniyor. Güneş’in ışığını engelleyerek, eş uydusu Coronagraph’a Güneş’in dış atmosferi olan "koronayı" yoğun ışıktan etkilenmeden gözlemleme imkânı tanıyor.

Korona genellikle yalnızca tam Güneş tutulmaları sırasında çıplak gözle görülebilir, bu da bilim insanlarına onu inceleyebilmek için sadece kısa bir zaman penceresi sunar. Ancak Proba-3’ün başarısı bu durumu değiştirebilir.

SICAKLIK 2 MİLYON °C’YE KADAR ULAŞABİLİYOR

Bilim insanlarının "korona" olarak adlandırdığı bu dış katman, Güneş’in yüzeyinden çok daha sıcak; sıcaklığı zaman zaman 2 milyon °C’ye kadar ulaşabiliyor. Aynı zamanda Güneş fırtınalarının ve koronal kütle atımlarının kaynağı olan bu bölge, Dünya’daki iletişim altyapılarını etkileyebiliyor ve Kuzey Işıkları gibi görsel doğa olaylarına neden olabiliyor.

Proba-3 misyonunun bu alandaki en büyük avantajı, doğal tutulmaların aksine daha uzun süreli ve tekrarlanabilir gözlemler sunması. 

Belçika Kraliyet Gözlemevi'nden bilim insanı Andrei Zhukov, Proba-3 sayesinde her 19,6 saatte bir tutulma yaratabildiklerini belirterek, “Doğal Güneş tutulmaları yılda sadece bir ya da iki kez meydana gelirken, biz her seferinde yaklaşık 6 saat süren yapay bir tutulma gerçekleştirebiliyoruz” dedi.

AVRUPA TEKNOLOJİSİ SEFERBER OLDU 

Misyonun bu hassas başarısı, birçok Avrupa teknoloji şirketinin katkısıyla mümkün oldu. ESA’nın iş kuluçka programından çıkan Hollandalı Lens R&D şirketi, Güneş’in konumunu derece kesirleri düzeyinde takip eden sensörler geliştirdi. İrlandalı Onsemi firması ise, Güneş gölgesindeki küçük hareketleri ölçerek uyduların konumlarını hassas şekilde ayarlayan ışık dedektörleri sağladı. Polonyalı yazılım şirketi N7 Mobile da, uyduların senkronize uçuşlarını kontrol eden yazılım altyapısını geliştirdi.

Bu iş birliği, uzayda tekrarlanabilir ve uzun süreli Güneş tutulmaları gerçekleştirmeyi mümkün kılarak, Güneş fiziği alanında çığır açacak yeni bir dönemin kapılarını aralıyor.