Belki çok iyi bir belgesel izleyicisininiz ya da belgesel izlemeye yeni yeni alışıyorsunuz veya bu fikre çoğunlukla uzak duran bir kişiliğe sahipsiniz. Hangi noktada olursanız olun, verdiğiniz zamanın her anına değecek belgesellere bir göz atmak ister misiniz?
İnsanlığın tarihi, hayvanların ilginç dünyası, doğanın büyüleyici güzellikleri, uygarlık tarihinde ses getirmiş bir buluş ya da ünlü birinin sır dolu yaşamı… Odağına aldığı konu ne olursa olsun, belgesel izlemek insanı bilgilendiren, dönüştüren, ufkunu açan bir deneyim. Uzun araştırmaların, muazzam görsellikte sunulduğu belgeseller, izleyen için büyük kazanımlar içeriyor. İnsanı geliştiren en önemli duygulardan olan merak, gerçeğin yansıması olan bu filmlerle ortaya seriliyor ve çoğunlukla yeni meraklara kapı açılıyor.
Bir evin rahatlığında, koltuğa ya da kanepeye uzanmış halde uzayın derinliklerinde neler olduğunu izleme fırsatı, bu çağın insanına sunulan en ayrıcalıklı nimetlerden biri olsa gerek… Belgeselleri özel kılan birçok unsur bulunuyor. Bunlar içinde en çok öne çıkan şey belki de hazırlanmaları esnasında büyük bir araştırma barındırmaları. Kaliteli bir belgesel, uzun emekler ve incelemeler sonucunda ortaya çıkıyor. İlgili konunun uzmanları, o belgesele yön vererek seyreden kişilerin dünyasında yeni pencereler açılmasına vesile oluyor.
İnsanın içinde yaşadığı dünyayı, sosyal ilişkilerini, toplumu, genel anlamda evrende var olan her şeyi ve her durumu daha iyi analiz edebilmesine olanak tanıyan belgeseller konularına göre ayrılıyor: Doğa belgeselleri, sanat belgeselleri, biyografi belgeselleri, tarih belgeselleri gibi… Farklı alanlara yönelik olarak yapılsa da bir belgesel, izleyen kitlenin bilgilenmesi ve yaşama yeni bir gözle ve daha geniş bir çerçeveden bakması yönünde bir gelişim sağlıyor.
Belki çok iyi bir belgesel izleyicisininiz ya da belgesel izlemeye yeni yeni alışıyorsunuz veya bu fikre çoğunlukla uzak duran bir kişiliğe sahipsiniz. Hangi noktada olursanız olun, verdiğiniz zamanın her anına değecek bir belgesellere bir göz atmak ister misiniz? Şimdiye kadar yapılmış ve kesinlikle izlenmesi gereken belgeselleri sizler için derledik. Merak ve heyecan dolu, görsel bir yolculuğa çıkmaya hazır mısınız?..
1- Cosmos: Bir Uzay Serüveni
Bu listenin başında yer almayı her yönüyle hak eden bir belgesel Cosmos. ABD'li gökbilimci Carl Sagan'ın 1980'lerde sunduğu, çığır açan Cosmos'un takipçisi niteliğindeki belgesel dizi 13 bölümden oluşuyor. Her bölüm, dünyaca ünlü astrofizikçi Neil DeGrasse Tyson’ın anlatımı eşliğinde büyüleyici bir hale bürünüyor. Seyirciyi, yaşadığı gezegen ve uzayın derinliklerine bir seyahate çıkaran belgeselde Tyson, her bölümde “hayal gemisi” olarak tanımladığı bir araçla, uzayda seyahat ediyor, atomlardan kara deliklere kadar her yere ulaşıyor. İnsanlığın var oluşundan beri merak ettiği evrenin oluşumu, bilimsel veriler ve görseller eşliğinde sunuluyor. Evrenin bilinmezliğini keşfetmeye meraklı izleyiciler bu belgeseli kesinlikle kaçırmamalı.
2- Gezegenimiz
Dünyanın doğası o kadar muhteşem ki, bu güzellik karşısında büyülenmemek mümkün değil. İşte mavi gezegenimizin tüm görkemini ortaya koyan bir belgesel. Sunumu, doğa tarihçisi David Attenborough tarafından yapılan film, Alastair Fothergill’in yönetmenliğinde ve Doğal Yaşamı Koruma Derneği (WWF) iş birliği ile hayata geçirilmiş. Dünyanın beş kıtasında keşfe çıkılan belgeselde, canlıların olağanüstü sistemleri gözler önüne seriliyor. Belgesel, insanların çevre üzerindeki olumsuz etkilerine de dikkat çekerek aynı zamanda yürekleri acıtıyor. Ama belgeselin sonunda verilen, gezegeni kurtarmak için hâlâ geç olmadığı mesajı ile de yüreklere su serpiliyor. Attenborough’un şu sözleriyle açılan belgeseli izledikten sonra hayata mutlaka farklı bir pencereden bakacaksınız: “Bu diziyle geriye kalan doğa harikalarına göz atacak ve insanlarla doğanın gelişimi için korumamız gerekenleri ortaya çıkaracağız.”
3- İnsan
Bizi insan yapan nedir?.. Belgesel severlerin merakla takip ettiği Fransız fotoğraf sanatçısı ve yönetmen Yann Arthus-Bertrand, İnsan belgeselinde bu sorunun peşine takılıyor. İnsan, her şeyden önce çok derin ve çarpıcı bir belgesel. Dünyanın 60 farklı şehrinden, farklı milletlerden, kültürlerden, yaşlardan ve koşullardan insanların yer aldığı belgeselde anlatılan hikâyeler, önyargılara meydan okuyarak dünyayı empatiye çağırıyor. İnsanlık üzerine düşünmeye sevk eden belgesel, Arthus-Bertrand’ın sunduğu görsel zenginlikle daha çarpıcı hale bürünüyor. Aile, şiddet, yoksulluk ve sosyal adalet gibi konuları içeren bu hikâyelerden bazıları hüzne boğarken bazıları da umut aşılıyor. Bu arada şu bilgiyi de not düşelim. Yönetmen, bu belgesel için 2 bin kişiyle söyleşi gerçekleştirmiş; ne muhteşem bir deneyim, öyle değil mi?
4- Afrika
Evet, sırada bir Sir David Attenboroughs belgeseli daha var: Afrika. BBC yapımı bu belgesel serisi, Afrika’nın göz kamaştıran dünyasına götürüyor izleyiciyi. Güneşin en muhteşem renklerinin kendini gösterdiği, hiç bilinmeyen canlı türlerinin hayat bulduğu, doğanın belki de en görkemli halini sergilediği topraklara bir yolculuk bu. Afrika kıtasının, eşsiz görüntüler eşliğinde izlenebildiği yapım, aynı zamanda büyük bir keşif de vadediyor. Bu, yeni öykülere, yeni türlere, yeni yerlere bir keşif. Vahşi hayatın insanı hayrete düşürecek düzeni, izleyiciyi kendine çekiyor. Kalahari, Savan, Kongo, Ümit Burnu ve Sahra adlı beş bölümden oluşan belgeseli özellikle doğa tutkunları kaçırmamalı.
5- Cristiano Ronaldo: Dünya Onun Ayaklarında
O, dünyanın en ünlü futbolcusu. Attığı gollerle futbol izleyicilerini kendine hayran bırakıyor. Sadece futboluyla değil, özel yaşamından giyim tercihlerine kadar hayatına dair her türlü detay kamuoyunun ilgisini çekiyor, haberleri manşetlerden inmiyor. Cristiano Ronaldo, futbol tarihine daha şimdiden adını altın harflerle yazdırmış bir futbolcu. Ronaldo’nun çocukluğundan başlayarak, futbolda bir dünya devine dönüşümünü anlatan belgesel, onun sıra dışı hayatıyla ilgili unutulmaz hikâyeler içeriyor. Filmde, David Beckham gibi ünlü futbolcular da Portekizli yıldızla ilgili görüşlerini anlatıyor. Hem bir futbol tutkunu hem de bir belgesel severseniz, Tara Pirnia imzası taşıyan bu yapım tam size göre.
6- Kedi
Kediler, sosyal medyada paylaşılan içeriklerinin kral ve kraliçeleri. Seyrine doyum olmayan kediler, bir belgeseli de elbette hak ediyorlardı ve böyle bir eser Ceyda Torun imzasıyla izleyicilerle buluştu. En az insanlar kadar İstanbul’un sahibi olan ve şehri paylaşan kediler, bu şehri nasıl görüyor?.. İşte belgesel tam da bu konuya odaklanıyor. Torun’un prömiyerini 15. !f İstanbul’da yaptığı belgeselin seyrine doyum olmadığını söylemek abartı olmayacaktır. Yedi tepeli şehrin, yedi kedisinin öyküsünün anlatıldığı filmde, İstabullular’ın kedilerle kurdukları o yakın bağa şahit oluyorsunuz. Kedi’nin Amerika’da en çok izlenen belgesellerden biri olduğunu söylemeyi de unutmayalım.
7- Hastane Korona İstanbul
Listemizde Türkiye’den bir belgesel daha var: Hastane Korona İstanbul. Son iki yıldır herkesin gündeminde tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi var. İnsanların yaşamlarını etkileyen, sağlıkla ilgili endişelere sürükleyen Covid-19 pandemisine dair unutulmaz bir belgesel Hastane Korona İstanbul. Pandemiyi, bir hastaneden, orada çalışanların gözünden ve tecrübeleri üzerinden görüntüleyen film, felaketin boyutunu ve zorluklarını çarpıcı bir şekilde anlatıyor. Özellikle sağlık çalışanlarının bu zorlu dönemde gösterdikleri özverili çalışmalara tanık olacağınız belgesel, gelecek yıllar için bu dönemi anlatan bir arşiv niteliğinde.