Sağlık alanında üretken yapay zekâ kullanımı

Yapay zekanın sadece teknoloji ve insanlığın geleceği konusunda değil aynı zamanda sağlık hizmetlerinde nasıl kullanılacağı konusunda hem büyük bir heyecan hem de belirsizlik var. Bir yandan sağlık sektörü yapay zekayı işlerin içine adapte etmeye çalışırken, diğer yanda ise riskleri sınırlamak için dikkatli adımlar atma kaygıları dikkat çekiyor. Dünya Ekonomik Forumu'nun Yıılık Buluşmaları kaynak alınarak kurumun bloğunda yayınlanan bir yazı, yapay zekanın sağlık konusundaki geleceğine ışık tutuyor.
 
Dünyanın her yerindeki insanlar için sağlık hizmetlerini acilen iyileştirmekle görevlendirildiğinizi ve yapay zekanın hayatımız boyunca görülmemiş bir ölçekte önemli bir fark yaratmayı vaat ettiğini hayal edin. Aşağıda sunulan üç seçenekten birini seçebilirsiniz:
 
1. Riskler ve faydalar tam olarak anlaşılana kadar yapay zekanın gelişimini durdurmaya çalışın.
 
2. Bilinmeyene doğru hızla ilerleyin, her fırsatta yapay zekayı kullanın ve ortaya çıktıkça sorunlarla başa çıkın.
 
3. Yapay zekayı tamamen benimseyin, ancak acil faydaların kilidini açarken riskleri sınırlamak için düşünülmüş adımlar atın.
 
Elimizdeki seçenekler elbette daha incelikli ancak genel olarak konuşursak, bugün yapay zeka konusunda farklı sesleri dinlerken sıklıkla duyduğumuz yaklaşımlar bunlar. Karışık görüşler kısmen, yapay zekanın nihayetinde sağlık hizmetleri ve her yerdeki insanlar için ne anlama gelebileceğine dair heyecan ve belirsizlikten kaynaklanıyor. Bu heyecan ve belirsizlik, yapay zeka konusundaki gelişmelerinin haftadan haftaya hızlandığı son 12 ayda daha da arttı.
 
Sağlık alanında çok önemli gelişmeler yaşanıyor
 
Dünya Ekonomik Forumu'nun Yıllık Buluşmaları'nda söz alan ABD Ulusal Tıp Akademisi'nin sağlık, sağlık hizmetleri ve biyomedikal bilimlerde yapay zeka için bir davranış kuralları geliştirme girişiminin eş başkanları yukarıdaki seçeneklerden üçüncüsünün güçlü savunucuları olduklarını ve önümüzdeki yolda hepimizin en iyi şekilde nasıl ilerleyebileceğimize dair daha fazla anlayış geliştirmeye istekli olduklarını ifade ediyor. Bu, yapay zekanın gücünü sorumlu, eşitlikçi ve etik bir şekilde kucaklamayı da içeriyor.
 
İnsanların daha iyi, daha sağlıklı yaşamalarına yardımcı olmak için sağlık, sağlık hizmetleri ve biyomedikal bilimlerinde son yıllarda çok önemli gelişmeler yaşanıyor. Zengin ve eyleme geçirilebilir içgörüler içeren veriler sayesinde, hastalar için genellikle daha erken teşhisler, daha iyi tedaviler ve kürler sunulabiliyor.
 
Aynı zamanda, birçok sağlık kuruluşu sürekli olarak yüksek kaliteli bakım sunmakta zorlanıyor. Bakılması gereken daha fazla hasta var ve artan idari talepler ve karmaşıklığın yükünü taşıyan doktorlar ve hemşirelerle birlikte önemli ölçüde personel açığı var. Aynı anda maliyetler de yükseliyor. Birçoğumuz mükemmel bakım ve mükemmel tedavi görmüş olsak da, diğerleri, özellikle de dünyanın yetersiz kaynaklara sahip bölgelerinde yaşayanlar ve giderek artan bir şekilde zengin kentsel bölgelerde yaşayanlar, ihtiyaç duydukları bakıma erişmekte zorlanıyor. Fark yaratacak çözümler acilen uygulamaya konulmazsa bu durum daha da kötüye gidebilir.
 
Yapay zeka sisteme nasıl yardımcı oluyor?
 
Neyse ki yapay zeka bu noktada sağlık sistemine yardımcı oluyor. Örneğin, üretken yapay zeka araçları ve sohbet robotları, doktorların ve hemşirelerin evrak işlerine harcadıkları zamanı azaltırken, her geçen gün, yapay zekanın sağlık hizmetlerini iyileştirme potansiyeli hakkında daha fazla şey öğreniyoruz. İngiltere'deki Royal Marsden NHS Foundation Trust ve Kanser Araştırmaları Enstitüsü tarafından yakın zamanda yapılan bir çalışma, yapay zekanın  "bazı kanserlerin agresifliğini değerlendirmede biyopsiden neredeyse iki kat daha doğru" olduğunu gösterdi. Bu da farklı tedaviler ve nihayetinde kurtarılan daha fazla hayat anlamına geliyor. Yapay zeka bu anlamda ilaç keşfini hızlandırmaktan kişiselleştirilmiş tıbba kadar 2024'te neler olabileceği konusunda umut veriyor.
 
Dünya Ekonomik Frumu'nda söz alan uzmanlar, yapay zekanın sağlık hizmeti sunumunda devrim yaratacağına, sağlık araştırmalarında çığır açacak ilerlemeler sağlayacağına ve herkes için daha iyi bir sağlığa katkıda bulunacağına gerçekten inandıklarını ifade ediyor, ancak bunun doğru yapılması konusunda da uyarıyor.
 
‘Sorumlu’ yapay zeka
 
Sağlık hizmetlerinde yapay zeka konusundaki tüm heyecana rağmen, endişeler ortada ve mutlaka üzerine gidilmeli. Örneğin, yapay zeka algoritmaları sağlık hizmetlerinde önyargıları daha da kötüleştirebilir. Bu durum, algoritmaları eğitmek için kullanılan veriler bugün sağlık hizmetlerinde ve toplumda var olan eşitsizlikleri yansıttığında ve güçlendirdiğinde ortaya çıkabilir. Bir diğer önemli sorumluluk da doktor-hasta ilişkisi için kutsal olan hasta verilerinin korunmasıdır.
 
Ayrıca, kuruluşların yapay zekanın doğru, güvenli, güvenilir, eşitlikçi ve etik bir şekilde uygulanmasını sağlamaya yardımcı olmak için insiyatif aldıkları örneklere de işaret edilebiliyor. Örneğin Mayo Clinic Platformu Validate, yapay zeka modelleri için bir önyargı, özgüllük ve duyarlılık raporu sağlıyor ve böylece geliştiriciler modellerinin doğru ve tarafsız olduğundan emin olabiliyor. Klinisyenler de bağımsız bir üçüncü taraf kaynağın modelleri değerlendirdiğine güvenebiliyor. Philips'in yapaz zeka ilkeleri de refah, gözetim, sağlamlık, adalet ve şeffaflığa odaklanarak bu teknolojinin etik kullanımına rehberlik ediyor. Benzer şekilde Google'ın yapay zeka ilkeleri de şirketin "teknolojiyi sorumlu bir şekilde geliştirme taahhüdü ve takip etmeyeceğimiz belirli uygulama alanlarını belirleme çalışmaları" üzerine inşa edildi.
 
Yapay zekanın sağlık ve biyomedikal bilimlerinde artan kullanımı ve riskler ve potansiyel zararlarla ilgili endişeler göz önüne alındığında, faydaları en üst düzeye çıkarmak ve zararı azaltmak için en iyi uygulamaların dikkatli bir şekilde incelenmesi, uygulanması ve sürekli geliştirilmesi şart. Bu nedenle ABD Ulusal Tıp Akademisi'nin Yapay Zeka Davranış Kuralları Girişimi, bu algoritmalarının ve bunların sağlık, sağlık hizmetleri ve biyomedikal bilimlerdeki uygulamalarının herkes için daha iyi sağlık hizmetinde doğru, güvenli, güvenilir, eşit ve etik bir şekilde çalışmasını sağlamak için bir çerçeve sağlamayı amaçlıyor. Hedeflerini ise şu şekilde sıralıyorlar:
 
- Sağlık hizmetleri ve biyomedikal bilimler için birçok yapay zeka ilkesini ve çerçevesini uyumlu hale getirmek. 'Kılavuz birlikte çalışabilirlik' ile en iyi uygulama Yapay Zeka Davranış Kurallarını oluşturmak için boşlukları belirlemek ve doldurmak.
 
- Uyumlaştırılmış Yapay Zeka Davranış Kurallarının geniş çapta benimsenmesini ve yerleştirilmesini ilerletmek için alanı hizalamak.
 
- Yapay zeka yaşam döngüsünün her aşamasında her bir paydaşın rol ve sorumluluklarını tanımlamak.
 
- Sağlık hizmetlerinde sorumlu yapay zekayı desteklemek için gereken mimariyi tanımlamak.
 
- Öğrenen bir sağlık sisteminin hizmetinde sağlık hizmetlerinde yapay zekanın nasıl yönetileceğine ilişkin öğrenme hızını artırmanın yollarını belirlemek.