Tarihî Azaryan Yalısı’nın restorasyonuyla hayata geçirilen Sadberk Hanım Müzesi, geçmişin izlerini büyük bir ustalıkla sanatseverlerle buluşturuyor.
İstanbul’un kadim semtlerinden, çoğu köşesi hâlâ eski mahalle dokusunu koruyan ve kıyılarından Boğaz’ın eşsiz manzarasına tanıklık edeceğiniz Sarıyer, sahil şeridi boyunca pek çok etkileyici tarihî yapıya sahip. Büyükdere Caddesi üzerinde yer alan tarihî Azaryan Yalısı da bugün Sadberk Hanım Müzesi olarak olanca görkemi ve zarafetiyle Boğaz’ın kıyısın tarihe, arkeolojiye ve sanata ev sahipliği yapıyor.
Türkiye’nin ilk özel müzesi sıfatına sahip olan Sadberk Hanım Müzesi, 14 Ekim 1980 yılında Vehbi Koç’un eşi Sadberk Koç’un anısına kurulan bir mekân. Kendisi de koleksiyoner olan Sadberk Hanım’ın kişisel koleksiyonunun sergilenmesi ve anısının yaşatılması amacıyla başlangıçta 3000 eser ile yola çıkan müzede bugün 20.000’e yakın eser bulunuyor.
Azaryan Yalısı’ndan Sadberk Hanım Müzesi’ne…
Boğaz’ın Rumeli yakasının en güzel köşelerinden birinde konumlanan Sadberk Hanım Müzesi, tarihî Azaryan Yalısı’nın restorasyonuyla hayata geçiriliyor. 19. yüzyıl sonlarında dönemin önemli iş adamlarından Bedros Azaryan’ın yaptırdığı yalının mimarı ise Andon Kazazyan. Kâgir zemin üzerine ahşap bağdadi üslupla tasarlanan, 33 odası ve 4 sofası bulunan yapı bahçesini de hesaba katınca 4280 metrekare gibi oldukça geniş bir alana yayılıyor. 1950 yılında Koç ailesi tarafından satın alınmasıyla beraber yapı yeniden canlanıyor ve 1978’e kadar yazlık olarak kullanılıyor.
Sadberk Koç’un 1973 yılında vefat etmesi ardından onun anısını yaşatmak, çok ilgili olduğu el işlemeleri ve geleneksel tekstil ürünleri alanındaki koleksiyonunu kamuya açmak amacıyla müze fikri ortaya çıkıyor. Bu amaçla Sedat Hakkı Eldem’in tasarladığı projeyle aslına uygun ve yeni unsurların da dahil olduğu kapsamlı bir restorasyon süreci başlıyor. 1978’den 1980’e kadar süren restorasyonun nihayetinde Sadberk Koç’un anısını ve koleksiyonlarını yaşatan bu mekân Sadberk Hanım Müzesi ismiyle açılıyor.
Binlerce yılın izleri Sadberk Hanım Müzesi’nde
Zaman içerisinde kapsamını genişleten, kalıcı ve süreli sergilere de yer veren müze, 1983 yılında Hüseyin Kocabaş’ın koleksiyonunun da dahil olmasıyla yan binasını da Sevgi Gönül ismiyle müzeye dahil ediyor. Sevgi Gönül Binası ve Azaryan Yalısı olmak üzere iki mekânda hizmet veren müzenin ana binası Azaryan’da daha çok Sadberk Koç kişisel koleksiyonu, Osmanlı dönemine ait eserler, erken İslam dönemi eserleri, hat sanatı örnekleri vb. yer alıyor. M.Ö 6000 yıllarına dek uzanan eserlerin yer aldığı Sevgi Gönül Binası’nda ise Hüseyin Kocabaş koleksiyonu, Anadolu uygarlıklarına ait eserler ile daha arkeolojik bir nitelik söz konusu.
Sadberk Hanım Müzesi, iki binasıyla beraber bugüne kadar çini, seramik, hat sanatı, kitap sanatı, eski ayakkabılar, eski dönem giysiler, el işlemeleri ve daha birçok arkeolojik ve tarihî alanda önemli sergiye ev sahipliği yaptı. Kalıcı ve dönemlik sergileriyle İstanbul’un ve Türkiye’nin kültür tarihini bugüne aktaran önemli duraklardan olan müze aynı zamanda çocuklar için özel atölyeler ve çalışmalarla da yeni kuşağın kültür-sanat alanına dair bilincini ve aktifliğini desteklemekte.
Tarihi ve sanatı geleceğe taşıyor
Bugün Sadberk Hanım Müzesi, 9 Kasım 2020’de başlayan ve 31 Ekim 2021’e kadar ziyaret edilebilecek “Motif” sergisiyle ziyaretçilerini bekliyor. Kütüphanesi ve arşiviyle akademik alanda çalışmalar yürüten profesyonellere kaynaklarını açan, tekstil alanında bir restorasyon atölyesi de bulunan müze, kültür ve tarihin canlı yanını koruyan bir anlayışa sahip.
1988 yılında eski eserlerin korunması alanında Avrupa menşeili önemli bir ödül olan Europa Nostra’ya layık görülen Sabderk Hanım Müzesi, tarihin ve sanatın korunması, sürdürülmesi, yeni çağlara aktarılması konusunda önemli bir görevi aydınlık bir bilinçle yerine getiriyor.
İstanbul’un en keyifli noktalarından biri olan Boğaz kıyılarına doğru yola çıktığınızda bu kültür hazinesine uğramayı ihmal etmeyin. Müzenin kalıcı koleksiyonlarını ve süreli sergilerini keşfe çıkabilir; girişindeki hediyelik mağazasında, kafesinde tarih ve sanat dolu bir atmosferin kalbinde keyifli vakit geçirebilirsiniz.
Sadberk Hanım Müzesi, çarşamba ve pazar günleri hariç her gün 10.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor.