50. yılını kutlayan Ditaş Karbon Nötr hedefinde ilerliyor

Koç Topluluğu şirketlerinden Ditaş Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği, bu yıl 50. yaşını kutluyor. Biz de bu vesileyle şirketin Genel Müdürü Hakan Karaca ile bir araya geldik ve Ditaş’ın faaliyet alanlarını, sunduğu hizmetleri, geleceğe yönelik hedeflerini, ilke ve öncelikleri de dahil olmak üzere pek çok konuyu konuştuk.
 
Röportaj: Sema Uslu
 
1974 yılında ham petrol ve petrol ürünlerinin yurt içi veya yurt dışı deniz nakliyesini sağlamak amacıyla TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı), İPRAŞ (İzmit Tüpraş Rafinerisi) ve Türk Donanma Vakfı tarafından kurulan Ditaş Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş., 2006 yılında Koç Topluluğu bünyesine dahil olmuştu. Bu yıl 50. yaşını kutlayan Ditaş, tamamı Türk bayraklı filoya sahip olmasıyla da öne çıkıyor. Bu vesileyle bir araya geldiğimiz Ditaş Genel Müdürü Hakan Karaca ile şirketin faaliyet alanlarını, vizyonunu ve gelecek hedeflerini masaya yatırdık.
 
2006 yılından bu yana Koç Topluluğu bünyesinde faaliyet gösteren Ditaş Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş., bu yıl 50. yaşını kutluyor. Bize Ditaş’ın bu süreçteki kilometre taşlarından ve faaliyetlerinden söz eder misiniz?
DİTAŞ Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş., ham petrol ve petrol ürünlerinin yurt içi ve yurt dışı deniz yolu nakliyesini sağlamak amacıyla TPAO, İPRAŞ ve Türk Donanma Vakfı tarafından 1974 yılında kuruldu. Şirketimizin hukuki yapısında zaman içinde yapılan düzenlemeler kapsamında bazı değişiklikler meydana geldi. Kurucu ortaklardan Türk Donanma Vakfı, TSKGV-Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’na; İPRAŞ ise TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. şirketimize dönüştü.

1993 yılında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na bağlanan şirketimiz, Ekim 2002 itibarıyla Tüpraş’ın bağlı ortaklığı hâline geldi ve 2006 yılında Tüpraş’ın yüzde 51 oranındaki hissesinin Enerji Yatırımları A.Ş. tarafından satın alınması ile birlikte Ditaş olarak Koç Topluluğu bünyesine dahil olduk.

Bu sene 50. yaşını kutladığımız şirketimizin büyüme macerası 1982 yılında Ditaş isimli ürün tankerinin (10.000 ton) satın alınarak filoya katılması ile başlıyor. Tanker ana hatları ile Tüpraş Rafinerileri’nden çıkan petrol ürünlerinin taşımasını Türk karasuları içerisinde gerçekleştiriyor. On dokuz yıl boyunca filosunda tek tanker bulunan şirket, 2001 yılında Cumhuriyet isimli suezmax tipi (Süveyş kanalını geçebilen gemi tipi-140.000 ton) ham petrol tankerini bünyesine katıyor ve operasyonlarını ham petrol segmentine genişletiyor. 2006 yılında Koç Topluluğu bünyesine girmesi ile birlikte yatırımlara hız veriyor ve faaliyetlerini çeşitlendiriyor.

2008 yılı Mayıs ayı itibari ile kendi gemilerine ve zaman esaslı (Timecharter) kirasındaki gemilere boğaz acenteliği, Tüpraş rafinerilerinin ham petrol alımları ve ürün satışlarında ise genel acentelik hizmeti vermeye başlıyor.

2009 yılında RMK Marine’de inşa edilen yaklaşık 11.000 ton taşıma kapasiteli T. Sevgi ve T. Gönül ürün tankerleri filoya katılıyor.

2010 yılı Nisan ayı itibari ile Vetting (gemilerin, ekipmanların ve gemi personelinin yeterliliklerini ölçmek amacı ile yapılan denetimler) hizmeti vermeye başlıyor.

2012 yılında 6.271 ton taşıma kapasiteli T. Leyla ürün tankeri ve yaklaşık 50.000 ton taşıma kapasiteli MR tipi T. Suna ham petrol tankeri filoya katılıyor.

2014 yılında RMK’da inşa edilen yaklaşık 20.000 ton taşıma kapasiteli T. Esra ve T. Aylin bitüm tankerleri filoya katılıyor. Böylece şirketin operasyonları asfalt gibi niş bir segmente genişliyor.

2016 yılında 11.000 ton taşıma kapasiteli T. Caroline ve T. Nevbahar ürün tankerleri filoya katılıyor.

2017 yılında T. Sadberk ve T. Semahat isimli suezmax tipi (157.453 ton) yeni inşa tankerler filoya katılıyor.
2019 yılında 14.787 ton kapasiteli T. Adalyn bitüm tankeri, 50.000 ton kapasiteli T. Fatma ürün tankeri ve 16.000 ton kapasiteli T. Elinor ürün tankeri filoya katılıyor.

2022 yılında 20 yaşına giren suezmax Cumhuriyet tankeri satılıyor, aynı yıl 6.600 ton kapasiteli bitüm tankeri filoya dahil edilerek tankere “Cumhuriyet” adı veriliyor.



2023 yılında 105.000 ton kapasiteli Aframax tipi T. Kuruçeşme ham petrol tankeri ve yaklaşık 14.000 ton kapasiteli T. Balat ürün tankeri filoya katılıyor, 12.000 ton kapasiteli iki yeni inşa ürün gemisi için RMK’ya sipariş veriliyor.

Bugün, Ditaş Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş. olarak, 1974 yılında başladığımız tanker işletmeciliği faaliyetini, sahip olduğumuz ham petrol tankerleri, petrol ürünleri/kimyasal tankerler, bitüm tankerleri ve dönem dönem bareboat ve zaman esaslı olarak kiraladığımız tankerlerle sürdürmekteyiz. 16 tanker ve toplam 662 bin DWT kapasite ile Türk Bayraklı en güçlü tanker filolarından birine sahibiz. Tanker işletmeciliğinin yanında Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi olan ana şirketimiz Tüpraş’a, ham petrol ve petrol ürünü yüklerinin taşınması için ulusal ve uluslararası piyasalarda uygun gemi bularak, brokerlik hizmeti sunmaktayız. İlaveten, sahibi olduğumuz römorkör (13) ve diğer deniz araçlarımız (10) ile Tüpraş Aliağa ve İzmit Rafinerisi’nin ihtiyacı olan römorkörcülük hizmetini yıllık yaklaşık 3.600 gemi manevrası ile yürütmekteyiz. Ayrıca Tüpraş Aliağa ve İzmit Rafinerileri’nde Loading Master hizmeti ve Tüpraş Aliağa Rafinerisi’nde 7/24 Kılavuzluk hizmeti vermekteyiz.
 
Filonuzdaki gemilerden bahsetmek isteriz. Örneğin, şu anda kaç gemilik bir filonuz var ve hangi bölgeler çalışmakta?

Dört ham petrol, dört asfalt ve sekiz ürün tankeri olmak üzere 16 gemilik bir filoya sahibiz. Ham petrol gemilerimizle Amerika’dan Avustralya’ya tüm dünya limanlarında, asfalt tankerlerimiz ile ağırlıklı olarak Akdeniz, İngiltere, Atlantik Okyanusu ve Avrupa limanlarında bayrağımızı dalgalandırmaktayız.   

Kimyasal tankerlerimizle, genel olarak Tüpraş rafinerilerinden Antalya, Mersin, Giresun, Marmara Ereğlisi’nde bulunan ikmal noktalarına petrol ürünlerini taşıyoruz. MR tipi (Medium range) tankerlerimizden T. Fatma ile İstanbul Havaalanı’nın jet yakıtı ihtiyacının yüzde 90’ını karşılayarak ve yine MR tipi tankerlerimizden T. Suna ile yerli ham petrol taşımalarını yaparak aynı zamanda ülkemiz için stratejik öneme sahip seferleri güvence altına alıyoruz.
 
Koç Topluluğu’nun Karbon Nötr Hedefi doğrultusunda Ditaş olarak Denizcilikte Dekarbonizasyon hareketini yürütüyorsunuz. Bize bu programdan bahseder misiniz?

Hem Koç Topluluğu Karbon Nötr hem de Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün hedeflerine paralel olarak operasyonlarımızın merkezinde dekarbonizasyon bulunuyor. Bu kapsamda filodaki mevcut gemilerimizde hem yapısal geliştirmeler yapıyor hem de operasyonel iyileştirmeler ile karbon ayak izimizi azaltıyoruz. Gemilerimizin dış sualtı alanlarına yeni teknoloji, düşük sürtünmeli boya uygulamaları yapıyor, pervanelerini yaptığımız modifikasyonlar ile daha verimli hâle getiriyoruz. Endüstrideki paydaşlarımızla sürekli toplantılar yaparak gelişen yeni teknolojilerin filomuza uygulanabilirliğini araştırıyoruz. Yapısal geliştirmelerin yanında verinin gücünü kullanıyor, kullandığımız dijital çözümler ile gemilerimizin performanslarını yakından takip ediyor, oluşturduğumuz dashboardlar ile geliştirilebilir alanlarımızı sürekli iyileştiriyoruz. Bunlara ek olarak, operasyonel iyileştirme süreçleri içeren draft, sefer ve kargo operasyonu optimizasyonunu süreçlerimize entegre ediyoruz.
Yıl içerisinde tüm filo gemilerinde hız, trim ve balast optimizasyonu yapılmış, gerçekleştirilen eğitimler ile personel farkındalığı artırılmış ve uygulamalarımız sonrasında 2023 yılında bir önceki yıla oranla birim ton taşıma emisyonumuzu yüzde 12 oranında azaltarak emeklerimizin karşılığını aldığımızı görüyoruz.
Filomuzun yenilenmesi ve yeni inşa programımız kapsamında yaptıracağımız gemilerde tekne dizaynından ana makine seçimine, güç ünitelerinden kargo sistemleri gibi ana ekipmanların seçiminde her noktada karbon ayak izini en aza indirecek çözümler için çalışıyoruz. Rotor sail, e-sail, alternatif yakıtlar gibi teknolojilerin uygulanması için tüm paydaşlarımız ile detaylı mühendislik çalışmaları yürütüyoruz. Önümüzdeki süreçte, alternatif yakıtlar ve dijitalleşmenin gücünü kullanarak karbon nötr hedefimizde ilerleyeceğiz.
 
Kadın istihdamına verdiğiniz önemi biliyoruz. Hatta denizcilik sektöründe kadın istihdamını desteklemek amacıyla Kadın Denizci Gelişim Programı’nı başlattınız. Bu konu hakkında detaylı bilgi alabilir miyiz?

Denizcilik sektöründe kadınların liderliğini teşvik etmeyi ve kadınların gemilerde etkin bir iş yaşamına katılmasını sağlamayı amaçlayan “Kadın Denizci Gelişim Programı”, denizcilik alanında bir dönüşüm sağlamak için yola çıktı. “Stajyerlikten Zabitanlığa” ilkesiyle başlatılan bu öncü programımız, staj, istihdam ve burs olmak üzere üç aşamadan oluşuyor. Ditaş olarak, Kadın Denizci Geliştirme Programı aracılığıyla denizcilik sektöründe kadın temsiliyetinin artırılmasına katkıda bulunmayı hedefliyoruz.

Bu amaca yönelik olarak, kadınlara sunulan staj ve istihdam fırsatlarının yanı sıra, toplumsal alanda öncü bir konuma sahip olan Vehbi Koç Vakfı ile iş birliği yaparak Kadın Denizci Başarı Bursu programını başlattık. 2022 yılında başlatılan programımızın ikinci yılındayız. Bu yıl toplam 20 kadın öğrencimize burs imkânı sağlıyoruz, 2024 Ekim ayı itibariyle bu sayıyı 30’a çıkarmayı ve bu sayının her geçen yıl artarak devam etmesini hedefliyoruz.



Burs vermenin yanı sıra, 2022’de 10, 2023’te 11 olmak üzere toplamda 21 kadın stajyerimiz gemilerimizde staj yaptı ve şu anda da 7 kadın zabitimiz ve 6 kadın stajyerimiz gemilerimizde aktif olarak görev yapıyor. Bu sayılar, hedefimize ulaşma yolunda gurur duyduğumuz önemli adımlar.

Ditaş bursundan faydalanan öğrencilerimiz, eğitimleri sırasında Ditaş gemilerinde staj yapma ve mezun olduktan sonra istihdam fırsatlarından öncelikli olarak yararlanma imkânına sahipler.
 
Sektöründeki 50. yılında, en çok Türk denizci çalışana ve tamamı Türk bayraklı filoya sahip bir denizcilik şirketi olarak ülkemizdeki konumunuzu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ditaş Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş. olarak gemi sayısı açısından Türk bayraklı en geniş filoya sahibiz.
Terminallerimizde çalışan mesai arkadaşlarımızla beraber toplam 679 kişilik büyük bir aileyiz.  Türk denizcilik şirketleri içerisinde çalışma arkadaşlarımıza verdiğimiz değer ve işletme gücümüzle bilinen öncü bir denizcilik şirketiyiz. Sektördeki diğer denizcilik şirketleri ile sürekli iletişim hâlinde kalarak tecrübe paylaşımı yapıyor, sürekli gelişimin bir parçası oluyoruz.


 
Ditaş Deniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş. olarak geleceğe dair beklenti ve hedefleriniz nelerdir?

Ditaş olarak 1974’den beri ülkemizde denizciliğin temel taşları arasında bulunuyoruz. 2006 yılında yapılan özelleşme sırasında iki gemisi bulunan şirketimiz, filosundaki gemi adedini 18 yılda 16’ya yükseltmeyi başarmıştır. 16 adet kimyasal ve petrol tankerlik filomuzla, dünya denizlerinde müşteri memnuniyeti ve sürdürülebilirlik odaklı petrol, petrol ürünleri ve kimyasal taşımacılığı yapıyoruz.

Bunun yanı sıra Tüpraş’ın deniz terminallerindeki römorkaj ve pilotaj hizmetlerinin yanında terminal hizmetlerini de ekleyerek bir üst seviyeye taşımayı başardık. Ayrıca şirketimizin üçüncü partiler ile olan ticareti gün geçtikçe artmaktadır, ham petrol ve petrol ürünü taşımalarımızın büyük bir kısmı Tüpraş rafinerileri ihtiyacı doğrultusunda gerçekleştirilmekte olup, farklı kuruluşlar adına da dağıtım yapılmaktadır.

Aynı zamanda yapay zekâ, veri analitiği, yüksek frekansta veri transferi gibi dijital çözümleri de süreçlerimize ve yatırımlarımıza entegre ederek sektörde öncü denizcilik şirketi olmak hedeflerimizden biri. Bu doğrultuda akademik iş birliklerine önem veriyor, üniversiteler ile yakın iletişimde bulunuyor ve yurt içi, yurt dışı inovatif çalışmaları, start-up’ları yakından takip ediyoruz.

Önümüzdeki süreçte Koç Holding çatısındaki denizcilikle ilgili tüm süreçlerde etkin olarak faaliyet göstermek, müşteri tabanını genişleterek üçüncü parti iş hacmini artırmak, filomuzu çeşitlendirerek mevcut ve yeni iş modellerinde ilave gelir oluşturmak, yurt dışı ofisler açarak yeni pazarlara açılmak ve yetkinliklerimizi güçlendirerek enerji taşımacılığı başta olmak üzere denizcilik ile ilgili tüm çözümlerde dünyanın önde gelen denizcilik şirketlerinden biri olmayı hedeflemekteyiz. Amacımız Ditaş’ın gelecekte dünyanın en büyük filolarından birine sahip olan, Topluluğumuzun tüm denizcilik ihtiyaçlarına cevap verebilen çeşitlilikte bir yüze kavuşması.