Yanlış işe alımın şirketinize maliyeti nedir?

İşe alımlarda doğru adayı seçmek, kalifiye iş gücünü bünyesine kazandırmak isteyen şirketler için her geçen gün daha da önemli bir hale geliyor. Zira şirketin hedeflerini ve satışlarını yönetmek gibi kritik işler, ekiple ve ekibin çalışma şekliyle doğrudan bağlantılı. Boş pozisyona doğru adayı seçmemenin bedeli ise firmalar için kimi zaman çok maliyetli olabiliyor. Peki, ama yanlış işe alımın şirketinize maliyeti nedir biliyor musunuz?
                                                            
İşe alımlarda bir adayı seçerken, işin gerektireceği niteliklere odaklanmak gerekiyor. Kişinin söz konusu işi yapabilmesi için hangi deneyimlere ihtiyacı var? O konuda herhangi bir eğitim almış olmasına gerek var mı? İşveren olarak bu soruların cevabını vermiş olmalısınız. Çünkü bazen adayların deneyimi, eğitim geçmişinden çok daha nitelikli durumda olabiliyor. O nedenle öncelikli olarak nasıl bir çalışan arayışında olduğunuzu net olarak ortaya koymalısınız.

İşe alım sürecinde yanlış adayı tercih etmenin nelere mal olabileceği konusunda çeşitli görüşler var. Amerikan Çalışma Bakanlığı’na göre, işe yeni alınmış bir çalışandan memnun olmayarak yerine yenisinin alınması, şirketin söz konusu çalışanın yıllık maaşının üçte biri oranında bir kayıp yaşamasına neden oluyor. Elbette bu miktar çalışanın pozisyonuna bağlı olarak değişkenlik gösteriyor. Pozisyon ne kadar yükselirse, yanlış işe alımın verdiği maddi zarar da o derece büyüyor. Harvard Business Review’dan alınan bilgilere göre ise çalışan devir oranının yüzde 80’inde işe alımlarda yanlış aday seçilmesi etkili oluyor.

İnsan Kaynakları Yönetimi Topluluğu’nın verdiği istatistiklere göre de yanlış personel seçiminin verdiği zarar çalışanın maaşının neredeyse beş katını bulabiliyor. Maalesef bu yanlış işe alımları erken fark etmenin daha az zarara uğratacağını da söyleyemiyoruz. İlk 6 ay içinde fark edilmiş olsa dahi, bu hatanın maliyetinin çalışanın maaşının iki buçuk katı olacağını söyleyen görüşler mevcut.

Doğru insan kaynağı seçimi nasıl olur?

1. Pozisyonun görev ve sorumluluklarını ayrıntılı şekilde ortaya koyun. Gerekli görüyorsanız eğitim ve deneyim kriterlerini belirleyin.

2. Çalışma deneyimleri içerisinde, sektörünüze yönelik tecrübesi olup olmadığını araştırın.

3. Müşterilerle ilişkiyi nasıl kurduğunu öğrenmeye çalışın. Bu gibi beceriler işe alım sırasında ölçülemediği için genellikle üstünde durulmaz.

4. Daha önce çalıştığı firmaları değerlendirin.

5. Adaylarınızın bireysel gelişim alanlarında neler yaptığını sorun. Bu özellikler kişinin yaşam motivasyonuyla ilgili fikir verecektir.

6. Ekip çalışmasına yatkın olup olmadığını öğrenin. Unutmayın takım içerisindeki kişilerin birbirleri ile olan uyumları da takım çalışmasındaki kalite ve başarı ile doğru orantılıdır.

Yanlış işe alımların zararı neden yüksek?
Yanlış işe alımlarda oluşan zararlar genel olarak mülakat harcaması, eğitim, oryantasyon ve işe alım testlerinin maliyeti, sözleşme feshi, işsizlik ve çalışan tarafından açılabilecek olası dava ücretleri ile yeniden yerleştirme, işten çıkarma gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor. Fakat asıl neden yanlış seçilmiş çalışanın yerine başkasını işe alırken, bütün işe alım sürecinin tekrar yaşanması oluyor. Ayrıca yanlış adayın işe alınması, düşük performans, müşteri memnuniyetsizliği ve kaybı, düşen satışlar, üretimin ve üretim kalitesinin gerilemesi gibi son derece önemli sorunları beraberinde getiriyor.

Peki yanlış işe alımlar iş verimini, performansı ve şirketin genel işleyişini nasıl etkiler? Profesyonel Koç ve İnsan Kaynakları Danışmanı Mariah Deleon, yanlış işe alım nedeniyle yaşanan sorunları dört ana başlıkta özetiyor.

Üretim süreci sorunları: İnsan kaynakları tarafından işe alınan yeni personelin işe uyum süresinin 6 ayı bulabileceği belirtiliyor. Fakat yanlış bir işe alım söz konusuysa 6 ay gibi bir süre bile oluşabilecek üretim sorunlarına etki etmeye yetiyor. Yanlış bir işe alım söz konusu olduğunda şirketteki üretim süreci haliyle yavaşlıyor. Ek olarak yöneticilerin zamanlarının bir kısmını yeni çalışanın oryantasyonuna ayırdıkları için bu süreç zamanı verimsiz kullanmaya sebep oluyor.

Maddi zararlar: Bazı şirketler, yeni çalışanlarına maaş, sigorta ve sosyal hakların yanında eğitim için de bütçe ayırıyor. Yanlış seçimler bu aşamada şirkete maddi anlamda zarar veriyor. Deleon,  kötü işe alımın organizasyona göre değişmekle birlikte yüzde 41 oranında ciddi bir maddi kayba yol açtığını ifade ediyor. Amerikan Çalışma Bakanlığı ise yanlış işe alımın maliyetinin işverenin yıllık kazancının yüzde 10’una denk geldiğini ortaya koyuyor.
 
Motivasyon kaybı: Deleon, maddi kayıplar ve üretim sürecindeki sorunların ekibin geneli üzerinde motivasyon kaybına yol açtığını söylüyor. Yöneticiler ve diğer personellerin yanlış işe alımlarda çalışanı motive etmeye, iş öğretmeye ve iş yaptırmaya her zamankinden daha fazla çaba harcamak zorunda kaldıklarını belirtiyor. Ekibin zamanı verimli kullanamadığı, yöneticiyle paylaşım yapılamadığı ve gelişimi engellediği için olumsuz etkilenme yaşandığı söyleniyor. Hatta böylesi bir tablonun ekibin diğer üyelerinde yüzde 35 oranında moral düşüklüğü yaratabileceğine dair çalışmalar mevcut.
 
Şirketin itibar kaybetmesi: Güven sadece insanlara değil, şirketlere de itibar kazandıran bir değer. İtibarı düşük kurumların kurduğu ilişkiler, beraberinde kayıplar ve problemler, getirir. Günümüzde şirket içi bilgi paylaşımı kolaylıkla yapılırken şirketle ilgili sorunların genele yansıması uzun sürmüyor. Yanlış işe alımın hem diğer çalışanlar hem de müşteriler tarafından fark edilmemesi neredeyse imkansız. Hal böyle olunca, çalışanların bağlı oldukları firmaya karşı güven kaybetmesi elbette kaçınılmaz oluyor. Durumu tespit eden çalışanların şirkete güvenleri azalıyor, başka ortamlarda da bu durumu ifade etmekten çekinmiyorlar. İhmal edilen bu güvensizlik ortamı uzun vadede şirketin itibar kaybetmesinin öncelikli nedeni olarak gösteriliyor.

Tüm bu nedenlere bakıldığında işe alım sürecinin son derece önemli olduğunu söyleyebiliriz. İlgili pozisyon için insan kaynağının doğru işe alım teknikleri ile verimli şekilde seçilmesi, firmanız için yapacağınız hayati bir hamledir.